فاجعه پلاسکو

اصطلاح “اولین” یا “بهترین” نمادی است، برای موفقیت یک کالا یا پروژه؛ و پلاسکو که نخستین بنای بلند مرتبه تهران ،ایران و خاورمیانه است و برای بسیاری خاطره برانگیز بود؛ اکنون خاطره ای تلخ را در تاریخ ایران ثبت می کند.

عمر ساختمان

تعریف درستی از عمر ساختمان نداریم، این شاخص بسته به نوع مصالح، استاندارد مصالح، کیستی سازنده ، تاثیرات اقلیم و محیط مصنوع و نحوه نگهداری پس از ساخت و … متفاوت است. بنابراین ضمن اینکه عمر ساختمان نامحدود نیست ولی نمیتوان با قطعیت زمانی برای پایان عمر یک ساختمان در نظر گرفت.

نگهداری ساختمان (پس از ساخت)

فارغ از موضوع فاجعه پلاسکو، فاجعه پنهانی به طور مستمر در پهنه کشور در حال اتفاق است و آن تخریب زود هنگام و پی در پی ساختمانها برای سودجویی و با استفاده از تغییر در ضوابط و مقررات شهرسازی است که مدیریت شهری با نگاه سوداگرایانه به این موضوع دامن می زند و حداقل پیامد آن تخریب محیط زیست ،از بین رفتن آثار نیاکان ، تخریب مصالح ،نقض حقوق شهروندی و … است که متاسفانه در اثر تکرار تبدیل به عادت شده است.

گرچه در مبحث 22 مقررات ملی ساختمان نگهداری ساختمان نیز مورد توجه قرار گرفته ولی تشکیلات و ساز و کار اجرایی آن هنوز فراهم نگردیده است. ولی مهمتر از مقررات ملی ساختمان وظیفه قانونی شهرداری طبق ماده 55 قانون شهرداری است که یکی از وظایف شهرداری مقابله با ساختمانهای نا امن می باشد که علاوه بر اخطار ،در صورت سرپیچی مالک از اجرای دستور شهرداری، وظیفه رفع خطر (با اعمال اضافه هزینه برای مالک)وظیفه شهرداری است.

بنابراین اخطارهای مورد ادعای شهرداری تهران برای مالک (مالکان) پلاسکو، رافع مسئولیت بعدی شهرداری برای رفع خطر از پلاسکو نبوده است. تفاوت ظریف در حقوق مالکانه و حقوقی که شهروندان نسبت به یک ساختمان با مالکیت خصوصی دارند نیز در همین موضوع نهفته است. بنابراین همه کسانی که به هر نحوی در ارتباط یا تحت تاثیر ساختمان پلاسکو بوده اند و با توجه به تاثیرات ملی این فاجعه؛ همه شهروندان کشور، دارای حقوق عمومی نسبت به چنین ساختمانهایی هستند و بند 14 ماده 55 قانون شهرداری دقیقا در راستای صیانت از حقوق عمومی است که در این زمینه و در بسیاری دیگر از موارد، کوتاهی شده است.

راه حل چیست؟

البته نگهداری و ایمن سازی ساختمانها، موضوعیست فرآیندی  که نقطه شروع آن از مکان یابی و طراحی ساختمان می باشد که در ادامه نحوه ساخت و نظارت بر اجرای مقررات ملی ساختمان و ضوابط و مقررات شهرسازی و پس از اتمام ساختمان نیز با بازرسی های ادواری تداوم می یابد. بنابراین نگاه گذرا و احساسی و مقطعی به چنین معضلاتی که متاسفانه در گذشته نیز کم نداشته ایم راه حل اساسی مسئله نیست. متاسفانه موجی که اکنون در مورد فاجعه پلاسکو راه افتاده به زودی فروکش خواهد کرد و ممکن است صرفاً با مداوای مسکنی از کنار آن بگذریم ولی در قبال خسارات عظیم ناشی از این فاجعه که اولین آن ضربه بزرگ روحی به همه ملت ایران وارد کرد و خسارات جانی ناشی از دست رفتن جان برکفان آتشنشان و تعدادی از هم وطنان سپس خسارت بزرگ مالی که ۱۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده، نشان از ابعاد بزرگ این فاجعه است و همه ما موظف و مسئولیم که از این فاجعه درس عبرت بگیریم و به پیشگیری قبل از ناتوانی در درمان بیاندیشیم؛ شهرداری ها بدانند در قبال مردم که ولی نعمت آنها هستند باید مسئول و پاسخگو باشند و این ممکن نیست مگر عمل به قانون؛ که متاسفانه شاهد هستیم بعضی شوراها و شهرداریها با شعارهای عوام فریبانه به راحتی قانون را دور می زنند. بنابراین:

1)عمل به ماده 34 قانون نظام مهندسی و تکلیف اجرای مقررات ملی ساختمان توسط شهرداری ها

2)پیش بینی ساز و کارهای اجرائی مبحث 22 مقررات ملی ساختمان (مبحث نگهداری ساختمان) توسط وزارت راه و شهرسازی

3) نظارت شهرسازی بر اجرای ضوابط و مقررات شهرسازی

4)اجرا نمودن بند 14 ماده 55 قانون شهرداری در مورد مقابله با ساختمان های ناایمن

5)تشکیل شرکتهای بازرسی: اینکه شهرداریها با ساختار فعلی بتوانند این مسئولیت قانونی را ایفا نمایند بیشتر به یک شوخی شبیه است تا واقعیت. بنابراین برون سپاری این مسئولیت توسط شهرداری ها به سازمان نظام مهندسی با پتانسیل عظیم از حیث کمی و کیفی و به عنوان نزدیکترین سازمان به شهرداریها به نظر بهترین گزینه می باشد و برای اجرایی نمودن این مورد تشکیل شرکتهای بازرسی در مورد نگهداری و ایمنی ساختمان ها ضروری است.

6)مشارکت شرکتهای بیمه ای برای تضمین در دوره پس از ساخت

6-1)تهیه شیوه نامه بازرسی ادواری از ساختمانها توسط شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان.

به امید فردایی روشن و ساختمانهای ایمن.